|
|
 |
|
I began my second tour of duty in Vietnam
on December 7, 1971. President Nixon’s policy of withdrawal through “Vietnamization”
was well underway. The burden of fighting the war was being passed more fully
to the Vietnamese and U.S. troops were
being brought home at a dramatic rate. Indeed, and ironically in retrospect,
the plan seemed to be going well. There was little enemy activity inside South Vietnam and the insurgent guerilla war had pretty well
ended. The calm did not last long however.
In the spring of 1972, the North Vietnamese launched
their major offensive of the war. It became known as the 1972 Easter Offensive. It was not an uprising of the insurgent Viet Cong, as had been the case in the Tet
Offensive of 1968. Instead, this campaign was a series of conventional attacks
by the regular North Vietnamese army across the demilitarized zone (DMZ) from Communist North Vietnam, and from sanctuaries
in Laos and Cambodia
with advances designed to cut the country of South Vietnam in half through
the Central Highlands, and to strike the South’s capital city of Saigon. The Communists failed in 1972 after some very hard fighting by the South Vietnamese
army and air force, and the determined help of those American forces remaining.
The offensive began in April 1972 with advances
of North Vietnamese forces toward Saigon from out of Cambodia, and attacks
toward the ancient capital of Hue from out of North
Vietnam across the DMZ. The final movement of
this well orchestrated battle plan came from northern Cambodia and southern
Laos as the North Vietnamese army attempted
to replicate the 1954 successes of the Viet Minh against the French in wrestling control of a wide belt across the central
part of the South, and destroying French military capability in the process. The
Communist armies achieved some initial success, but were denied every major objective.
In the north, they advanced only to Quang Tri, and were there defeated by South Vietnamese airborne. In the south, they moved only as far as An Loc before being defeated.
And in the Central Highlands, they captured some outposts surrounding Kontum, but
were again defeated.
I recount this bit of history as background to
a personal drama that played out at this time for me, and for a South Vietnamese Air Force pilot named Xanh Nguyen, or actually
Nguyen Xanh by Vietnamese ordering, for they always place the last name first. When
the 1972 Easter Offensive began, I was flying AH-1G Cobra attack helicopters from the American base at Camp Halloway, near Pleiku, in the Central
Highlands. Lieutenant Nguyen Xanh was flying A-1 Skyraider fixed wing attack
airplanes from Pleiku airbase at the same time. We did not know each other, had
never met or even seen each other.
On May 9, 1972, I was launched at dawn on a tactical
emergency as mission lead of a flight of two Cobras to support the besieged army camp at Polei Klang – almost due west
of Kontum and not too far from the Cambodian border. There were North Vietnamese
infantry and tanks attacking the base, and the situation was grim. We made several
runs and expended all our rockets, grenades, and machine gun ammunition and headed to Kontum airfield to re-arm and re-fuel. My other crew member in the front seat of the Cobra, my co-pilot/gunner, was First
Lieutenant Tim Conry from Phoenix, Arizona. Tim was the most outstanding young officer I had known, and for that reason, I tucked
him under my wing as his platoon leader, and from his arrival in the unit, he always flew with me. He excelled as an aviator and as a man. And he would become
a hero that day.
On our way back out, we were diverted to a larger
attack taking place at another camp situated right at the Tri-Border, the spot where the borders of Vietnam,
Laos, and Cambodia
all come together. The place was called Ben Het.
There was a Vietnamese ranger battalion of about 300 and two American advisors.
They were under attack by elements for two North Vietnamese divisions (several thousand soldiers) supported by tanks. The tanks had overrun the perimeter, and enemy infantry occupied much of the base.
En route to Ben Het, I glanced toward Polei Klang
as I flew abeam. There was a lot of activity, and I could see A-1 Skyraiders
in their bombing patterns. I then saw one of the A-1s hit and crash in flames. The pilot ejected and I could see his parachute.
I radioed for permission to go to Polei Klang and cover the rescue. Permission
was denied. I asked again, denied, more tersely this time, again. I didn’t yet know the degree of urgency at Ben Het, but was infuriated at the moment for not being
allowed to help another pilot in obvious need.
I flew into a hornets nest at Ben Het. When we arrived, we saw five tanks within the perimeter wire, and enemy infantry everywhere. The friendly survivors had consolidated in the command bunker at the center of the camp and were fighting
hard to keep the enemy at bay. We fired some ordinance and then supported a special
helicopter with a new type of tank killing missile. When we’d expended
all our ordnance, we returned again to Kontum to once again re-arm and re-fuel. We
then launched back out on our third combat mission of the day, returning to Ben Het.
After take off from Kontum, we were asked to escort
a re-supply helicopter into Ben Het. The beleaguered force was running desperately
low on ammunition, and had no more anti-tank ammunition at all. We joined with
a Huey helicopter carrying the ammunition re-supply, and escorted him into Ben Het, low level, on the tree tops. We approached the camp with guns blazing, ours and theirs. In
my front seat, Tim was laying down a well aimed path of protective devastation with the mini-gun and grenade launcher in our
turret. I was firing pairs of rockets.
At the same time, we were engaged by numerous enemy small arms and anti-aircraft weapons as we continued inbound. The Huey successfully completed its critical mission, largely because of Tim’s
carefully directed suppressive fire. The Huey came to a very brief hover, kicked
off the ammo boxes and lifted out. We turned to cover his departure and immediately
began taking hits from several enemy weapons. My Cobra came down spinning and
burning. We crashed and exploded a moment later.
Tim and I just got out. He died later that day. I had a badly broken back, burns on the back of my neck, a piece of shell fragment sticking out of my ankle,
and superficial wounds on my head and face. I was in the midst of many hundreds
of attacking enemy soldiers, but was able to evade my foes for three days before being captured.
I was interrogated for a couple of days; treated
pretty brutally. I was a physical mess.
My back was broken. My ankle wound had filled my boot with blood that
was now dried solid. I was three days unshaven.
I’d had no control over my bowels or bladder and had soiled myself badly.
And I’d had several leaches cling to my body, all of which I’d pulled off, except for one which unknowingly
was half way into my left nostril. My captors got a laugh from that.
I was questioned, beaten, threatened, and had
my arms tied behind my back with the ropes increasingly tightened during interrogation, until finally both my shoulders dislocated
as my elbows were pulled tightly together against my broken spine. Finally, the
interrogations ceased, and I was marched for three days to a jungle prison camp that, by my estimation, must have been just
across the border in northern Cambodia. I was given my boots back, but no laces and no socks.
After three days of walking, my feet were like raw hamburger by the time I limped, in much pain, up to the entrance
to my first prison.
The camp was typical of the image many have. It was carved out of the jungle and built of bamboo.
The camp was surrounded by a bamboo wall that was reminiscent of an old cavalry frontier fort in the American West. There was one wall concentrically within another, with a ditch dug between the two,
almost moat-like. In the ditch were many punji stakes – pieces of bamboo,
knife sharp, dipped in human waste and stuck in the ground. If you fell on these,
you’d die of a wound to a vital organ, or bleed to death, or at least die of infection if you were not killed outright. Across this ditch was a log that one had to balance across to gain entry to the camp.
Inside the walls were many bamboo cages that housed
the prisoner population. There were South Vietnamese military, there were indigenous
mountain people referred to as Montagnards or Mountainyards who had allied with U.S.
special forces, and there were two Americans, myself and another helicopter pilot captured a month earlier. At least a couple hundred prisoners altogether.
Conditions in this camp were deplorable. We lived like animals. We were kept in
cages, most of which were not tall enough to stand up in. That wasn’t necessary
anyway, because they kept our feet in wooden stocks. With my broken back, I could
not lie back; so I slept sitting up. And every night rats scurried through the
cages and nibbled on my ankle wounds, and I couldn’t move my feet in the stocks, and couldn’t keep them away,
and I hate rats to this day.
The only time we got out of these cages was for
a daily toilet call at the camp latrine. The time never seemed to be the same
on any given day, and if a prisoner’s internal schedule could not wait for the appointed time (many suffered dysentery)
then he went all over himself in the cage. When they did let us out, it was a
walk to the “facility” in one corner of the camp. On my first visit,
I discovered that the latrine was a couple of holes in the ground that you squatted over to relieve yourself. Problem was that many of the sicker prisoners were not able to hold themselves until getting all the way
to the holes, and left their waste in piles all around that area. Some of the
very sickest prisoners, near death, were placed in hammocks right next to the latrine, and they would either lay there and
soil themselves, time after time, or roll out of their hammock, if they could, and take a couple of steps and go there on
the ground. The result was a substantial accumulation of human waste all around
the holes that were the latrine. Those able to control themselves were forced
to walk through that waste field and squat over the holes. On return to our cages,
we had no way to clean ourselves.
I don’t remember water being a problem. It was delivered in pieces of bamboo, and there seemed to be sufficient quantities. It was supposedly boiled, but I still came down with bloody dysentery. Food was a problem. Our diet was almost exclusively rice. We’d get one grapefruit sized ball mid-morning, and another mid-afternoon. Occasionally, we’d get the treat of a tuberous root called manioc. It is very much like (and may be the same as) yucca in Latin American countries. My weight went from around 190 pounds to something around 120 in just a few weeks. I was skin hanging on bone with beard that grew very long over time. I did not shave for over five months. And I received no medical
attention at all. And no one fared any better.
The South Vietnamese next to me in my cage had a severe chest wound that had been bandaged long ago, but I never saw
the dressing changed, and the hole in his chest wall was never repaired. He was
young and strong, but I’m certain he did not survive.
We lived like animals, and under these filthy,
starvation conditions, without medical care, it seemed that someone died almost every day.
The bodies would be carried out and buried on a hillside just outside the camp.
On July 2, 1972, I was taken outside my cage and
lined up with a group of prisoners. There were about 25 South Vietnamese and
one other American. I would soon learn that one of our group was a pilot who
had been shot down the same day I had, in an A-1 Skyraider at Polei Klang. His
name was Lieutenant Xanh. I would never forget his name. Never.
We were addressed by the Communist camp commander
and told that we were going to travel to a new camp, a better camp, a place where we’d get better food and medical care;
where we’d get mail and packages from home. He said the trip could take
as long as eleven days, and that we should try hard to make it. I envisioned
another jungle camp, somewhat better situated, staffed, and supplied, somewhere not too distant in northern Cambodia, or just across the border in Laos. The comment about trying hard to make it did not register in my mind at all –
until some days later.
I set out barefoot with all of us tied loosely
to one another. After a few days, we’d no longer be tied because we all
struggled to just keep moving forward. I was weak from malnutrition, sick with
untold disease, and suffering from wounds that were infected and worsening with the aggravation of the journey. I soon began to become plagued by more leaches, on top of everything else.
They’d suck blood and cause infections of their own. I must have
been a site. Lieutenant Xanh was there suffering the same conditions, fighting
his own personal demons, that every step of the way, threatened to destroy your physical ability, or derail your mental willingness
to continue. And if you did not continue to march, you would die. In normal life, you have to take some overt action to die. You
have to kill yourself. As a prisoner of war, under these circumstances, that
truth is reversed. You have to reach deep within yourself and struggle each day
to stay alive. Dying is easy. Just
relax, give up and peacefully surrender, and you will die. Many did. They died in that first jungle prison camp, and they died along the trail.
Some would complete a day’s journey and then lie down to die. Others
collapsed on the trail and could not continue. The group would be marched ahead,
a rifle shot or shots heard, and the pitiful suffering prisoner was not seen again.
We lost at least half a dozen of our small band of 27 captives, and by the time the journey was over, Wayne Finch,
the other American in our group, would be dead as well.
The trip turned out to be not an eleven day hike
to a new camp in the same vicinity as the one we’d departed. It turned
out to be a journey lasting over a three months, taking us several hundred miles all the way up the Ho Chi Minh Trail into
North Vietnam and then on to the capital city of Hanoi. It was a nightmare, a
horrid soul wrenching nightmare. Every step, every day wracked my body with pain. My infections became worse; disease settled in me.
I was near death. My leg swelled at least double in size, darkened in
color, filled with puss. It swelled so much, long cracks formed in the skin and
puss and bloody stinky fluid oozed from the cracks. I drug my leg like a pendulous
sodden club, and its every movement lashed my whole being with the most searing pain; pain that kept my face contorted and
a cry shrieking within every corner of my consciousness; pain that was burning a blackened scar deep into the center of my
very being.
My bloody dysentery worsened, and I got three
different kinds of malaria and several intestinal parasites. And I hovered near
death as I tried to reach the end of each horrible day’s journey of eight to ten awful, grueling miles. Each morning I’d begin a personal battle to stand and loudly moan or scream to myself through clenched
teeth and pressed lips, as blood ran into my leg and brought a surge of new pain as gravity pulled blood and bodily fluids
down into the carcass of leg and pressure grew against decaying flesh and failing vessels.
And there was Lieutenant Xanh, suffering badly himself, but always encouraging me, always helping as he could. We’d eat a paltry morsel of rice for dinner, and he’d tell me this was
not how Vietnamese ate. There were many fine foods in Vietnamese culture. A Vietnamese meal was a delight. Don’t
judge the cuisine by what we were given to eat. I believed him, and did not. And he was right, of course. I tried
to maintain a sense of humor. It was hard, but it was necessary. Your spirit is the most important factor in survival, and a sense of humor, even under the very worst conditions,
helps maintain spirit, and in spirit lives hope. And again, Lieutenant Xanh helped. He was always concerned about me, and did all he could to help me remain positive,
to be hopeful. As bad as things got, I never gave up hope, not even the day I
would have died had it not been for Xanh.
I mustered all my will each day just to wake,
stand, and take a step. Then I fought hard for the remainder of the day to just
keep going, to keep moving along the trail. I could barely walk, but somehow
I continued, and survived each day, to open my eyes in the morning to the gift of one more dawn.
On the worst day of my life, I fought so very
hard. I faltered. I dug deeper. I staggered on. I faltered again, and
I struggled more, and I reached deeper yet, and I prayed for more strength. And
I collapsed, and I got up and moved along; and I collapsed again, and again; and I fought, fought with all I had in my body,
my heart, and my soul. And I collapsed, and I could not get up. I could not will myself up. I was at the end of my life. And the enemy came; the guard looked down on me.
He ordered me up. He yelled at me.
I could not. It was done.
And then there was Xanh. Looking worried; bending toward me. The guard yelling to discourage
his effort. He persisted in moving to help me.
The guard yelled louder. Xanh’s face was set with determination,
and in spite of whatever threats the guard was screaming, Xanh pulled me up onto his frail, weak back, pulled my arms around
his neck and clasped my wrists together, and pulled me along with my feet dragging on the ground behind him. Xanh drug me along all the rest of that day. Occasionally,
he was briefly relieved by another prisoner, but it was Xanh who carried the burden that day.
It was Xanh who lifted me from death, at great risk to his own life, and carried me, and cared for me, until we completed
that long day’s journey.
The next morning, I went through the normal agonizing
ritual of waking up, and standing, and dragging my leg through those first determined steps.
It was more of a struggle than ever before. I mustered the will, and I
went on. At the edge of the encampment was a broad log that spanned the rapids
of a river. I started across, tried to balance.
Pain awful, very weak, equilibrium gone. No sense of balance, worthless
leg is throwing me off; begin to slip off the side of the log, then falling onto the rocks in the rushing water below. Xanh and Wayne moved back off the log and came to my rescue. They pulled me from the river and onto the bank. They pleaded
for the group to remain at this camp until I was able to travel again. They were
ordered away. They would not leave me.
They were drug away and forced across the log bridge at gunpoint. And
they were marched away with the rest of our prisoner group. I never saw Xanh
again.
As far as my fellow prisoners knew, I was left
at that camp to die, as others had been. But for some reason, the Communists
decided to give me penicillin injections for several days. I began to show some
improvement. After a time, I was able to stand, and as soon as I was able to
walk again, I was put back on the trail, this time traveling with groups of North Vietnamese soldiers moving north, and accompanied
by my own personal guard. It continued to be an agonizing trip, but the worst
was behind me. I even found the opportunity to escape once when I got one turn
ahead of my guard on the jungle trail. But he quickly tracked me down, and once
he decided not to shoot me in his rage, he recaptured me, and the journey continued.
Eventually, I joined with another group of South Vietnamese prisoners as we entered North
Vietnam, and ultimately reached Hanoi. There I went into North Vietnam’s
prison system, and ended up at the infamous Hanoi Hilton from where I was released at the end of the war.
I inquired about Lieutenant Xanh after I returned
to the United States. I could not find any information. I asked Vietnamese military
students attending U.S. Army courses. No one could find any information. After
the fall of South Vietnam in 1975, I intensified
my search. No information. After
several years, I was reunited with one former member of my first group of South Vietnamese prisoners, Tang van Pham, and also
one from the second, Ke Nghiem. They sought information for me. First nothing, and then word that Xanh had been re-imprisoned after the fall of Saigon,
and then the conclusion that he’d probably died after years of imprisonment. But
I still hoped to find some information about what had happened to Xanh and maybe a little about him and his family.
I’d done internet searches in recent years,
always with no luck. Then a few weeks ago, I tried again. I stumbled onto a site for pilots who’d flown A-1 Skyraiders in the Vietnamese Air Force, some from
Xanh’s old unit. I dropped a note to the webmaster, and within days found
myself in e-mail contact with Xanh, and then a phone call – the first time we’d spoken in 35 years. I will see Xanh soon, probably in the fall. I will see him
for the first time since I watched him forced across that log and marching away, knowing that I owed him my life; what there
was left of it. But since he’d worked so hard to help me live through those
two toughest days of my life, I felt like I owed him my very best effort to try to do my part to make his efforts worthwhile. What he’d done for me saved my life, and Xanh’s selfless actions gave
me even more determination to overcome everything between me and the freedom that waited at the end of my captivity. Xanh Nguyen has always been a great man, and now he is a great American. I am so thankful he was my friend when I needed him, and I am grateful I have found my friend again.
William S. Reeder, Jr., Ph.D.
Colonel,
U.S. Army (retired)
|
|
|
| Subject: |
Thái dương Nguyễn Đ́nh Xanh |
|
| Author: |
NT |
|
“Thái Dương”
NGUYỄN Đ̀NH XANH
Một người như
mọi người!
* William S. Reeder
(Nguyễn Hữu Thiện
phỏng dịch và đặt tựa)
Lời nói đầu: Sau cuộc chiến Việt Nam, đă có nhiều huyền thoại đầy
anh hùng tính viết về các chiến sĩ Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa. Và trong rất
nhiều trường hợp, chỉ tới khi ấy, chúng ta mới giật ḿnh nhận ra
những người “anh hùng” được nhắc tới lại chính là những
cấp chỉ huy, những đồng đội, những thuộc cấp rất b́nh thường
của ḿnh. Một trong những con người rất b́nh thường ấy vừa được
vinh danh là cựu Trung-úy hoa tiêu khu trục Nguyễn Đ́nh Xanh, Phi Đoàn 530 Thái Dương,
Không Đoàn 72 Chiến Thuật (Pleiku).
Thời gian ấy – Mùa Hè Đỏ Lửa 1972, với tư cách Sĩ quan Thông
Tin Báo Chí đơn vị, có nhiệm vụ báo cáo hàng tuần về tổng số phi vụ
và kết quả hoạt động của đơn vị cho Pḥng Thông Tin Báo Chí – BTL/KQ
, có lẽ chúng tôi đă chỉ ghi ngắn gọn trong phần tổn thất của quân bạn:
“Phi Đoàn 530: một A-1 Skyraider bị pḥng không địch bắn hạ ngày 9/5/1972 tại
Kontum; phi công nhảy dù và được ghi nhận mất tích”. Chấm hết!
Nhưng với một phi công Đồng Minh xa lạ, tới đây câu chuyện của
ông mới bắt đầu. Xin mời độc giả theo dơi câu chuyện cảm động
ấy qua hồi kư của Đại-tá Lục Quân (hồi hưu) William S. Reeder, nguyên phi công
trực thăng tấn công AH-1G Cobra, phục vụ tại Căn cứ Halloway, gần phi
trường Cù Hanh, Pleiku, mới được phổ biến trên Internet. Cũng cần
viết thêm, sau khi giải ngũ, ông Reeder đă trở lại trường đại học,
và đạt tới học vị Tiến sĩ. NHT
* * *
Tôi c̣n nhớ đợt phục vụ luân phiên (tour of duty) thứ nh́ của tôi khởi
đầu vào ngày 7 tháng 12 năm 1971. Lúc ấy, chương tŕnh rút quân Mỹ theo kế hoạch
“Việt Nam hóa chiến tranh” của Tổng thống Nixon đang được tiến
hành một cách suông sẻ. Gánh nặng trong cuộc chiến đă được chuyển
giao gần hết cho Quân Lực VNCH, và quân Mỹ đă được đưa về nước
với một nhịp độ chóng mặt. Giờ này nh́n lại, phải công nhận chương
tŕnh Việt Nam hóa ngày ấy đă đạt kết quả tốt đẹp. Hoạt động
của địch quân ở miền Nam đă giảm hẳn, và h́nh thức chiến tranh du
kích của quân phiến cộng đă không c̣n hiện hữu. Thế nhưng, sự yên tĩnh
ấy đă không kéo dài.
Mùa xuân 1972, quân Cộng Sản Bắc Việt bất thần mở những cuộc
tấn công vũ băo chưa từng thấy trong cuộc chiến – đợt tấn công
mà người Mỹ quen gọi là “Cuộc tổng công kích mùa Phục Sinh 1972” (1972
Easter Offensive). Đây không phải là một cuộc tổng nổi dậy của Việt Cộng
trong Nam như hồi Tết Mậu Thân 1968, mà là một chiến dịch quy mô với hàng loạt
cuộc tấn công quy mô của quân CSBV băng qua vùng phi quân sự, và từ những căn
cứ đóng quân trên lănh thổ Lào và Căm-bốt, với mưu đồ cắt đôi
lănh thổ VNCH tại vùng Cao Nguyên, và tiến đánh Sài G̣n, thủ đô miền Nam. Kết
quả, quân CSBV đă thất bại trước sức chiến đấu mănh liệt của
lục quân và không quân miền Nam, với sự trợ lực tận t́nh của những đơn
vị Hoa Kỳ c̣n đồn trú tại đây.
[1972 Easter Offensive được phía Việt Nam gọi là Mùa Hè Đỏ Lửa 1972;
và từ đoạn này, người dịch sẽ sử dụng “Mùa Hè Đỏ Lửa”
thay cho “Easter Offensive”]
Cuộc tổng tấn công bắt đầu vào tháng Tư năm 1972 với các cuộc
tấn công của quân chính quy Bắc Việt từ Căm-bốt tiến về hướng
Sài g̣n, và băng ngang vùng phi quân sự tiến chiếm cố đô Huế. Sau cùng là mặt
trận mang tính cách quyết định của chiến dịch: quân CSBV từ miền Bắc
Căm-bốt và Nam Lào vượt biên giới tiến đánh vùng Tây Nguyên, với mục đích
giành quyền kiểm soát dải đất Trung phần, và tiêu diệt lực lượng
VNCH tại đây - giống như Việt Minh đă thực hiện, và đă thành công trong
chiến tranh với Pháp vào năm 1954. Lần này, quân cộng sản đă thành công trong bước
đầu, tuy nhiên sau đó họ đă không chiếm được một mục tiêu quan
trọng nào. Ở phía bắc, họ chỉ tiến chiếm tới Quảng Trị, và sau
đó đă bị lực lượng Nhảy Dù của VNCH đánh bại. Tại Tây Nguyên,
họ chỉ chiếm được một số tiền đồn chung quanh Kontum, nhưng
sau đó cũng bị đẩy lui.
Câu chuyện tôi kể lại sau đây chính là bối cảnh của một bi kịch
đời người diễn ra vào lúc ấy, với vai chính là tôi, và một phi công VNCH tên
là Xanh Đ́nh Nguyễn – hay gọi theo cách gọi của người Việt, họ
luôn đứng trước tên gọi, th́ là Nguyễn Đ́nh Xanh. Vào thời gian Mùa Hè Đỏ
Lửa 1972 khởi sự, tôi đang bay trực thăng tấn công AH-1G Cobra tại Căn
cứ Halloway của Lục Quân Hoa Kỳ, ở gần tỉnh lỵ Pleiku. Trung-úy Nguyễn Đ́nh
Xanh th́ bay khu trục cơ A-1 Skyraider ở Căn cứ Không Quân Pleiku. Chúng tôi không hề quen
biết nhau, cũng chưa từng gặp gỡ bao giờ.
Hôm đó là ngày 9 tháng 5, 1972, vào lúc hừng đông, tôi chỉ huy một phi vụ gồm
2 chiếc trực thăng Cobra yểm trợ một căn cứ bộ binh đang bị
địch công hăm ở Polei Klang, ở cực tây tỉnh Kontum, gần biên giới Căm-bốt.
Một lực lượng quân CSBV với sự yểm trợ của chiến xa đang tấn
công căn cứ và t́nh h́nh thật bi đát. Sau nhiều ṿng tấn công và sử dụng toàn
bộ rocket, đạn M-79 và đạn đại liên, chúng tôi bay về phi trường Kontum
để tái trang bị và lấy thêm nhiên liệu. Nhân viên phi hành bay chung với tôi, tức
phi công phụ kiêm xạ thủ ngồi ghế trước của chiếc Cobra, là Thiếu-úy
Tim Conry, quê ở Phoenix, tiểu bang Arizona. Tim là sĩ quan trẻ xuất sắc nhất mà
tôi được biết, v́ thế ngay sau khi anh tới đơn vị, tôi đă chọn
anh vào phi đội do tôi chỉ huy, và luôn luôn để anh bay chung với tôi. Anh không chỉ
là một nhân viên phi hành xuất chúng mà c̣n là một con người toàn hảo. Nhưng vào chiều
ngày hôm ấy, anh đă trở thành người hùng thiên cổ!
Trở lại với phi vụ của chúng tôi, trên đường quay trở lại
Polei Klang, chúng tôi được lệnh thay đổi mục tiêu tấn công: đó là tới
yểm trợ cho một tiền đồn ở vùng Tam Biên – tức giao điểm của
ba biên giới Việt Nam, Căm-bốt và Lào. Địa danh này có tên là Ben Het. Lực lượng
trấn giữ là một tiểu đoàn Biệt Động Quân, với quân số khoảng
300 người, và hai cố vấn Mỹ. Lực lượng bé nhỏ ấy đang phải
chống trả sức tấn công của hàng ngàn bộ đội thuộc hai sư đoàn
CSBV có chiến xa tăng cường. Khi chúng tôi tới nơi, các chiến xa đă vượt
qua hàng rào pḥng thủ, và bộ đội Bắc Việt đă chiếm gần hết căn
cứ.
Trước đó, trên đường tới Ben Het, khi bay ngang qua Polei Klang, tôi nh́n
xuống quan sát. Chiến sự đang sôi động, và tôi có thể thấy những chiếc
khu trục A-1 Skyraider đang nhào xuống thả bom. Bỗng một chiếc A-1 bị trúng
đạn pḥng không, bốc cháy, đâm xuống đất nổ tung. Nhưng viên phi công đă
kịp thời phóng ghế thoát hiểm v́ tôi thấy cái dù của anh đang lơ lửng.
Tôi liền gọi máy về xin được ở lại Polei Klang để yểm trợ
cho cuộc cấp cứu. Lời thỉnh cầu của tôi bị từ chối. Tôi xin thêm
một lần nữa, cũng bị từ chối. Và tới lần thứ ba th́ bị từ
chối một cách dứt khoát, cộc lốc. Lúc đó, chưa được biết t́nh
h́nh ở Ben Het nguy kịch tới mức nào, cho nên tôi đă vô cùng phẫn nộ v́ đă không
được phép cứu giúp một phi công lâm nạn đang cần tới sự yểm
trợ của ḿnh.
Tôi bay vào Ben Het mà tưởng như đang bay vào một tổ ong bị động.
Lúc đó, 5 chiến xa địch đă vượt qua hàng rào kẽm gai, và bộ đội
Bắc Việt th́ tràn ngập khắp nơi. Các quân nhân đồn trú c̣n sống sót đă
rút vào hầm chỉ huy ở trung tâm để cố thủ. Chúng tôi tác xạ một hồi
rồi yểm trợ cho một chiếc trực thăng đặc biệt được
trang bị một loại hỏa tiễn chống chiến xa mới nhất. Sau khi sử
dụng hết đạn dược, chúng tôi lại bay về Kontum để tái trang bị
và lấy thêm nhiên liệu. Rồi quay trở lại Ben Het để thi hành phi vụ chiến
đấu thứ ba trong ngày.
Sau khi cất cánh khỏi phi trường Kontum, chúng tôi được lệnh hộ
tống một trực thăng có nhiệm vụ tiếp tế đạn dược cho
Ben Het. Lúc đó, đạn của lực lượng cố thủ đă gần cạn,
riêng hỏa tiễn chống chiến xa th́ đă hết sạch.
Sau khi gặp nhau, chúng tôi hộ tống chiếc Huey (tức trực thăng UH-1)
tới Ben Het, tất cả đều bay sát ngọn cây. Vừa bay tới Ben Het th́ súng nổ
như pháo Tết, súng của ta lẫn súng của định. Ở ghế trước trên
chiếc Cobra của tôi, Thiếu-úy Tim Conry rải từng tràng mini-gun và những trái M-79 xuống
thật chính xác. Tôi th́ bắn từng cặp rocket. Chúng tôi càng tiến sâu th́ hỏa lực
pḥng không của địch càng dày đặc. Nhưng rồi chiếc Huey cũng vào được
tới nơi và hoàn tất nhiệm vụ cực kỳ khó khăn ấy, phần lớn
là nhờ hỏa lực yểm trợ thật chính xác của Tim: sau khi lơ lửng tại
chỗ ở cao độ gần sát mặt đất, và đạp các thùng đạn xuống, chiếc Huey bay ra dưới sự yểm trợ hỏa lực
của chúng tôi. Cùng lúc, chiếc Cobra của tôi bị trúng vô số đạn đủ loại
của địch, bốc cháy và đâm xuống theo đường xoáy trôn ốc. Chỉ
trong giây lát, chiếc trực thăng chạm đất, và phát nổ ngay sau khi tôi và Tim - dù bị thương nặng – t́m cách thoát ra khỏi phi cơ.
Tim chết vào chiều tối hôm đó. Riêng tôi th́ bị gẫy xương lưng,
phỏng ở mặt và phía sau cần cổ, một miểng đạn nằm sâu ở mắt
cá, và vô số vết thương nhỏ ở mặt và đầu. Nhưng mặc dù phi cơ
rớt ngay trong khu vực có hàng trăm địch quân đang tấn công căn cứ, tôi
cũng lẩn tránh được ba ngày trước khi bị bắt.
* * *
Tôi bị tra khảo trong mấy ngày liền; và bị đối xử khá tàn bạo.
Khi ấy tôi ở trong một t́nh trạng cực kỳ thê thảm về thể xác. Lưng
tôi bị gẫy. Máu từ vết thương ở mắt cá chảy ra đầy chiếc
giày bốt, giờ này đă khô lại thành một khối cứng ngắt. Đă ba ngày tôi
không cạo râu. Tôi không c̣n khả năng điều khiển ruột già và bàng quang, cho nên tôi
đă đại tiện, tiểu tiện ra đầy quần. Tôi bị vô số vắt
bám vào người để hút máu, và chúng đă bị tôi bứt ra hết, trừ một
con đang chui vào lỗ mũi phía bên trái mà tôi không hề hay biết. Khi bắt được
tôi và thấy cảnh này, đám bộ đội đă được một trận cười
khoái trá.
Tôi bị tra khảo, đánh đập, hăm dọa. Hai tay tôi bị trói ngược
ra phía sau bằng dây nhợ, và càng ngày càng bị xiết chặt theo thời gian bị tra khảo,
cho tới khi hai vai tôi bị trật khớp, và hai cùi chỏ bị trói cứng với nhau,
cấn vào chỗ xương lưng bị gẫy khiến tôi đau đớn khôn tả.
Cuối cùng th́ cuộc tra khảo cũng chấm dứt, và tôi được lệnh đi
bộ trong ba ngày liên tiếp, để tới một trại giam trong rừng già – mà
theo sự ước đoán của tôi, nằm ở phía bắc lănh thổ Căm-bốt,
ngay bên kia biên giới. Tôi đă được bọn họ trả lại trả lại
đôi giày bốt, nhưng đă lấy mất hai sợi dây giày và đôi vớ. Sau ba ngày đi
bộ, khi lết một cách đau đớn tới cổng trại giam, đôi bàn chân của
tôi đă trở nên bầy hầy, giống như hai cái hamburger c̣n sống.
Trại giam này là một điển h́nh của những trại mà nhiều người
đă từng sống qua. Trại được dựng trên một khoảnh đất trong
rừng sâu, tất cả đều làm bằng tre. Chung quanh là một bức tường
bằng tre, khiến người ta liên tưởng tới những tiền đồn của
kỵ binh Mỹ vào thời khai phá miền Viễn Tây. Bên ngoài bức tường này lại
có một bức tường khác. Giữa hai bức tường là một cái hào, giống
như hào thành thời trung cổ. Dưới hào có vô số chông - là những thân tre vót nhọn,
sắc bén như dao, cắm sâu dưới một lớp phân người. Nếu rớt xuống
đó, không chết v́ bị chông đâm vào những bộ phận trọng yếu th́ bạn
cũng sẽ chết v́ bị mất máu, hoặc nếu không chết ngay v́ những vết
thương th́ cũng chết từ từ v́ bị nhiễm trùng. Một thân cây được
bắc ngang cái hào, mà phải cố gắng giữ thăng bằng, người ta mới
có thể đi trên cái “cầu” này để vào trại.
Bên trong những bức tường tre ấy là những cái cũi, cũng bằng
tre, để nhốt tù binh. Nào là quân nhân VNCH, nào là những người Thượng đồng
minh của Biệt kích Mỹ; và hai người Mỹ - gồm tôi và một phi công trực
thăng bị bắt trước đó một tháng. Tổng cộng, ít nhất cũng có
vài trăm tù binh. T́nh trạng trong trại giam thật tồi tệ. Chúng tôi sống như thú vật. Phần lớn những cái cũi để nhốt chúng
tôi không đủ cao để có thể đứng dậy. Tuy nhiên điều đó cũng
không cần thiết bởi v́ chân chúng tôi đă bị cùm vào những cái cùm gỗ. V́ xương
lưng bị gẫy, tôi không thể nằm mà phải ngồi để ngủ. Đêm đêm,
lũ chuột chạy tới chạy lui trong cũi và gặm nhấm vết thương
ở mắt cá chân của tôi. V́ hai chân bị cùm, tôi không thể nhúc nhích nên không có cách nào để
đuổi chúng đi. Cho tới ngày nay, tôi vẫn c̣n ghét chuột!
Mỗi ngày, chúng tôi được ra khỏi cũi một lần để làm công
việc thải cặn bă trong cơ thể ở nhà vệ sinh dành cho tù binh. Giờ giấc
mỗi ngày đều khác nhau, cho nên tù binh nào không có khả năng chờ đợi, kiềm
chế, đă tự phóng uế ra quần khi đang c̣n bị cùm trong cũi (rất nhiều
người trong số chúng tôi bị tiêu chảy). Sau khi ra khỏi cũi, chúng tôi phải
đi một khoảng mới tới nhà vệ sinh ở một góc trại.
“Nhà vệ sinh” này thực ra chỉ là vài cái hố xí để bạn phóng
uế xuống. “Vấn đề” là có nhiều người trong số tù nhân bị
đau yếu đă không thể nín trên đường tới hố xí, nên đă đại
tiện ngay tại chỗ, khiến cả khu vực đầy rẫy những đống
phân người. Một số tù nhân đau nặng, gần chết, th́ được đặt
trên những cái vơng gần các hố xí. Khi có “nhu cầu”, người nào c̣n đủ
sức th́ ráng xuống khỏi vơng để tới hố, người nào kiệt sức
th́ đành nằm trên vơng mà phóng uế ra quần. Hậu quả là cả khu vực chung quanh
mấy cái hố được mệnh danh là “nhà vệ sinh” ấy đầy rẫy
phân người, mà những tù nhân c̣n tương đối khỏe mạnh, trên đường
đi tới hố xí phải cẩn thận lắm mới né tránh được. Trên đường
trở về cũi, không có bất cứ phương tiện nào để chúng tôi lau chùi,
rửa ráy.
Theo kư ức của tôi th́ nước uống không có “vấn đề”.
Nước phân phát cho tù nhân được đựng trong những ống tre. Họ nói rằng
nước đă được đun sôi, nhưng tôi vẫn bị tiêu chảy một cách
thậm tệ. Nhưng lương thực th́ có “vấn đề”. Hầu như
chỉ có một món duy nhất là cơm. Vào lúc gần trưa, mỗi người được
một nắm to bằng trái cam, tới xế chiều được một nắm nữa.
Thỉnh thoảng, chúng tôi được “chiêu đăi” bằng những khúc rễ
cây có bột, gọi là sắn dây, tương tự như rễ cây “yucca” ở châu
Mỹ La-tinh. Chỉ trong vài tuần lễ, tôi đă sút mất hơn 20 kư-lô. Tôi giống như
bộ xương cách trí với bộ râu dài. Trong khoảng thời gian 5 tháng, tôi không hề
được cạo râu.
Tôi không hề được chăm sóc về y tế hay được cấp phát
bất cứ thứ thuốc men nào cả. Nhưng người nào cũng thế thôi. Người
tù binh Việt Nam bị nhốt chung cũi, nằm cạnh tôi bị một vết thương
rất nặng ở ngực, không hiểu đă được băng từ đời nào,
nhưng trong suốt thời gian bị nhốt chung cũi, tôi không hề thấy anh được
thay băng. Cái lỗ sâu hoắm trên ngực anh không bao giờ lành. Anh c̣n trẻ và tương
đối khỏe, nhưng tôi biết chắc chắn anh sẽ không qua khỏi.
Chúng tôi sống như thú vật, trong điều kiện môi trường nhơ bẩn,
đói khổ, không một chút thuốc men, cho nên hầu như ngày nào cũng có người
chết. Xác họ được chôn trên sườn đồi phía bên ngoài trại.
* * *
Ngày 2 tháng 7 năm 1972, tôi được đưa ra khỏi cũi và sắp hàng
cùng với một toán tù binh. Có khoảng 25 người Việt và một người Mỹ
khác. Chỉ một lát sau, tôi được biết trong toán tù binh này có một phi công bị
bắn hạ cùng ngày với tôi, khi anh bay chiếc khu trục A-1 Skyraider yểm trợ cho trại
Polei Klang. Tên anh là Trung-úy Xanh. Tôi sẽ không bao giờ quên tên anh. Không bao giờ!
Viên chỉ huy trại tới nói chuyện với chúng tôi, theo đó, chúng tôi sẽ
di chuyển tới một trại mới, khá hơn. Nơi đó, chúng tôi sẽ được
ăn uống đầy đủ hơn, và được chăm sóc về y tế; chúng
tôi sẽ được nhận thư từ và bưu phẩm của gia đ́nh gửi. Ông
ta cho biết cuộc hành tŕnh có thể sẽ kéo dài tới 11 ngày, v́ thế chúng tôi phải
cố gắng hết sức để đi cho tới nơi. Sau khi nghe ông ta nói, tôi tưởng
tượng ra một trại nào đó cũng ở trong rừng, nhưng vị trí thuận
tiện, có nhiều nhân viên và được tiếp tế đầy đủ hơn, nằm
ở đâu đó phía bắc Căm-bốt hoặc ngay bên kia bên giới Lào. Riêng về lời
cảnh giác của viên trại trưởng nói rằng chúng tôi “phải cố gắng
hết sức để đi cho tới nơi”, tôi đă chẳng mấy quan tâm. Cho tới
mấy ngày sau đó.
Với đôi chân trần, tôi bắt đầu cuộc hành tŕnh. Các tù binh đều
bị trói, người này bị cột lại với người kia bằng một sợi
dây. Sau vài ngày, chúng tôi không c̣n bị trói nữa, v́ bước đi c̣n không đủ sức
nói ǵ tới chạy trốn. Tôi rất đuối, v́ thiếu dinh dưỡng, v́ đủ
thứ bệnh không tên, và v́ những vết thương lâu ngày không được chăm
sóc nay đă làm độc, và ngày càng trở nên tệ hại hơn cùng với cuộc hành
tŕnh. Nhưng phải nói chính những con vắt mới là mối nguy hàng đầu; chúng không
chỉ hút máu mà c̣n gây viêm nhiễm do các độc tố chúng truyền sang.
Trung-úy Xanh cũng ở trong t́nh trạng bi đát như tôi, mỗi bước đi
là một sự phấn đấu cả về thể xác lẫn nội tâm, để đối
phó với sự kiệt quệ của cơ thể, sự xuống dốc của tinh thần.
Bởi nếu bạn không tiếp tục bước, bạn sẽ chết. Ở cuộc
sống đời thường, muốn chết bạn phải có một hành động
cương quyết nào đó. Bạn phải tự sát. Nhưng một khi bạn là tù binh
chiến tranh th́ trong bất cứ t́nh huống nào, sự thể cũng trái ngược lại.
Bạn phải phấn đấu từng ngày để sống sót. C̣n muốn chết th́
dễ quá. Cứ việc b́nh thản, đầu hàng một cách êm ái, là bạn sẽ chết.
Nhiều người đă làm như thế. Họ chết trong trại tù đầu tiên,
họ chết trên đường di chuyển. Ngay sau ngày đầu, một số người
đă không chịu ḅ dậy nữa. Một số khác cố gắng tiếp tục cuộc
hành tŕnh nhưng rồi cũng lần lượt bỏ cuộc. Trong lúc đoàn người
tiếp tục tiến bước, mỗi khi nghe một hay vài tiếng súng nổ ở phía
sau, họ biết họ sẽ không bao giờ c̣n gặp người tù binh đáng thương
ấy nữa. Toán 27 tù binh chúng tôi đă mất ít nhất là nửa tá trong hoàn cảnh nói trên,
và tới lúc cuộc hành tŕnh kết thúc, Wayne Finch, người tù binh Mỹ duy nhất ngoài
tôi ra, cũng đă bỏ mạng.
* * *
Cuộc di chuyển không kéo dài 11 ngày, và đích tới cũng không phải là một
trại tù nào đó nằm trong khu vực. Mà là một cuộc hành tŕnh gian khổ kéo dài 3 tháng, đưa chúng tôi vượt gần 1000 cây số, ngược
đường ṃn Hồ Chí Minh, và cuối cùng hướng về Hà Nội, thủ đô
của miền Bắc. Thật là một cơn ác mộng – một cơn ác mộng kinh
hoàng nhất. Mỗi một bước, với tôi là một sự đau đớn tận
cùng thân thể. Các vết thương làm độc ngày càng tệ hại. Tử thần đă
kề bên. Cái chân bị thương đă sưng phù lên gấp đôi b́nh thường, với
những vết nứt dài, từ đó chảy ra một thứ mủ cực kỳ hôi tanh.
Bệnh tiêu chảy của tôi càng thêm tồi tệ, lại c̣n bị tới 3 loại
sốt rét khác nhau cùng với vô số kư sinh trùng trong ruột. Mỗi cuối ngày, khi tôi kết
thúc cuộc hành tŕnh trên dưới 10 cây số, thần chết cứ lảng vảng bên
cạnh. Mỗi buổi sáng, ngay sau khi thức giấc, tôi phải phấn đấu để
cố đứng dậy, máu dồn xuống cái chân bị thương cùng với sức
nặng của thân h́nh đè xuống, tạo ra một cảm giác đau đớn vô cùng
tận. Và Trung-úy Xanh, mặc dù bản thân cũng trong t́nh trạng hết sức tệ hại,
luôn luôn hiện diện để khích lệ tôi, giúp đỡ tôi với tất sức lực
c̣n lại nơi anh. Tới bữa chiều, chúng tôi được phát một nắm cơm
nhỏ. Xanh nói với tôi đây không phải là cách ăn uống b́nh thường của người
Việt. Người Việt rất coi trọng bữa ăn, và có nhiều món ăn ngon lắm.
Đừng đánh giá văn minh ẩm thực của Việt Nam qua những ǵ chúng tôi đang
được cấp phát. Tôi cố gắng duy tŕ đầu óc khôi hài. Đây là một việc
rất khó khăn nhưng tối cần thiết. Tinh thần là yếu tố quan trọng
nhất trong việc sống c̣n, và kể cả khi t́nh h́nh trở nên tuyệt vọng nhất,
óc khôi hài sẽ giúp bạn giữ vững được tinh thần – từ đó nảy
sinh hy vọng. Và trong việc này, Trung-úy Xanh cũng lại giúp đỡ tôi. Anh luôn luôn quan
tâm tới tôi, và làm bất cứ những ǵ anh có thể làm để giúp tôi giữ được
lạc quan, hy vọng. V́ thế, cho dù t́nh h́nh càng ngày tồi tệ, tôi chưa bao giờ mất
hy vọng. Kể cả trong cái ngày mà đáng lẽ ra tôi đă chết, nếu như không
có Xanh.
Mỗi ngày, tôi đă phải sử dụng toàn bộ ư chí để thức dậy,
đứng lên và bước đi. Rồi tôi phải phấn đấu hết ḿnh trong suốt
ngày hôm đó để tiếp tục tiến bước trên con đường ṃn dài vô tận.
Tôi đă không c̣n đứng vững, nhưng bằng cách nào đó, tôi vẫn hoàn tất mục
tiêu của mỗi ngày, để sáng hôm sau mở mắt chứng kiến thêm một b́nh minh
nữa mà Thượng Đế đă ban cho.
Nhưng rồi tới một ngày tệ hại nhất trong đời. Tôi đă
phấn đấu hết ḿnh. Tôi lảo đảo muốn ngă xuống. Tôi cố gắng
vận dụng hết sức lực. Tôi loạng quạng bước đi. Rồi tôi lại
lảo đảo, tôi cố gắng phấn đấu, tôi vận dụng toàn bộ sinh lực
c̣n sót lại, và tôi cầu nguyện xin có thêm sức mạnh. Rồi tôi ngă gục, tôi ḅ dậy
tiếp tục đi, nhưng rồi lại ngă gục. Tôi lại tiếp tục phấn
đấu, phấn đấu với tất cả những ǵ c̣n lại trong cơ thể,
trong trái tim, trong linh hồn. Nhưng rồi tôi lại ngă gục, và lần này tôi không thể
đứng dậy được nữa. Ư chí của tôi vẫn c̣n, nhưng cơ thể
đă hoàn toàn kiệt lực. Cuộc đời của tôi đến đây là tận. Quân
thù đến kia rồi; tên vệ binh nh́n xuống, ra lệnh cho tôi ḅ dậy, nhưng tôi không
thể. Hắn quát tháo lớn hơn, tôi vẫn bất động. Coi như xong đời!
Nhưng Xanh đă tiến tới, vẻ mặt lo âu, cúi xuống nh́n tôi. Mặc cho
tên vệ binh quát tháo, xua đuổi, Xanh vẫn không chùn bước. Khi hắn quát tháo dữ
dội hơn, nét mặt Xanh bỗng trở nên đanh thép lạ thường, và bất chấp
những lời đe dọa của tên vệ binh, Xanh cúi xuống vực tôi dậy, rồi
kê cái lưng ốm yếu cho tôi gục lên, để hai cánh tay của tôi ôm ṿng lấy cổ
anh, hai cổ tay gh́ chặt, và với tư thế ấy, anh đă kéo tôi lết theo cho tới
cuối ngày. Đôi lúc, có một tù nhân khác tạm thay thế Xanh, nhưng phải nói gánh nặng
trong ngày hôm ấy dồn hết lên vai anh. Xanh là người đă bất chấp nguy hiểm
tới tính mạng để lo lắng và chăm sóc tôi cho tới khi kết thúc cuộc hành
tŕnh ngày hôm đó.
* * *
Sáng hôm sau, tôi trải qua mọi đau đớn thường lệ trong việc
thức dậy, đứng dậy và cố gắng lê lết cái chân bị thương trong
những bước đầu tiên, để tạo quyết tâm cho một ngày sắp tới.
Tôi cảm thấy đau đớn như chưa từng thấy nhưng vẫn cố gắng
vận dụng ư chí để bước đi. Ngay phía bên ngoài cái trại vừa dừng
chân là cây “cầu” bằng một thân cây lớn bắc ngang một ḍng nước
chảy xiết xen lẫn những tảng đá lớn. Tôi bắt đầu băng qua,
cố gắng giữ thăng bằng nhưng không c̣n sức lực mà cũng chẳng c̣n
một chút ư thức ǵ về thăng bằng nữa. Cái chân bị thương vô dụng
kia đă hại tôi, kéo tôi nghiêng về một phía khiến tôi loạng quạng và cuối cùng
rớt xuống sông. Xanh và Wayne đang đi phía trước, vội vàng quay trở lại
phía bên này, lội xuống vào kéo tôi lên bờ. Họ năn nỉ đám cộng sản cho
phép cả toán tù binh tạm dừng chân tại trại này cho tới khi nào tôi đủ sức
tiếp tục cuộc hành tŕnh, nhưng bị từ chối. Xanh và Wayne nhất định
không chịu rời tôi. Cho tới khi đám vệ binh tiến tới, dí súng vào người
và lôi cổ họ đi. Nh́n bóng hai người khuất dần cùng với toán tù binh, tôi biết
ḿnh sẽ không bao giờ gặp lại Xanh trên cơi đời này nữa!
Bởi v́, như các bạn tù đồng cảnh ngộ đều biết, trong
trường hợp này, tôi bị bỏ lại trại để chết – như nhiều
người khác đă chết. Thế nhưng không hiểu v́ nguyên nhân hay lệnh lạc nào
đó, đám cộng sản lại quyết định chích penecillin cho tôi trong mấy ngày
liền. Tôi bắt đầu b́nh phục, và sau một khoảng thời gian ngắn, đă
có thể đứng dậy. Và ngay sau khi tôi đủ sức bước đi, đám cộng
sản đă ra lệnh cho tôi tiếp tục cuộc hành tŕnh. Lần này, tôi đi chung với
một đoàn bộ đội di chuyển về hướng Bắc, một tay vệ binh
được chỉ định đi theo tôi làm công việc áp giải.
Cuộc hành tŕnh cũng gian khổ như những đoạn đường đă
qua, nhưng với tôi, những ǵ kinh hoàng nhất đă được bỏ lại sau lưng.
Thậm chí tôi c̣n có cơ hội chạy trốn: một ngày nọ, khi đi tới một
khúc quẹo và khuất tầm nh́n của tên vệ binh đi phía sau, tôi đă bỏ chạy
vào rừng. Nhưng rồi hắn đă mau chóng lần ra dấu vết và đuổi kịp;
mặc dù tỏ ra vô cùng giận dữ, hắn đă không bắn tôi chết, mà chỉ hung
hăng chĩa súng ra lệnh cho tôi quay trở lại. Sau đó, khi bắt đầu tiến
vào lănh thổ Bắc Việt, tôi được cho nhập bọn với một đoàn tù
binh VNCH, và cuối cùng, tới Hà Nội. Nơi đó, sau khi đă trải qua mọi thủ
tục và nhiều nhà tù khác nhau, tôi được đưa tới “khách sạn Hilton
- Hà Nội” lừng danh (tức nhà tù Hỏa Ḷ), và ở đó cho tới khi được
trao trả vào giai đoạn cuối của cuộc chiến.
* * *
Ngay sau khi trở lại Hoa Kỳ, tôi đă đi t́m hỏi tin tức về Trung-úy
Xanh nhưng không có kết quả. Tôi đă t́m gặp các quân nhân Việt Nam đang thụ huấn
tại Mỹ, cũng không ai biết ǵ. Sau khi miền Nam rơi vào tay cộng sản năm
1975, tôi càng ra sức t́m kiếm, để rồi lại bị thất vọng.
Mấy năm sau, tôi được dịp tái ngộ với một quân nhân VNCH đi
chung với tôi trong toán tù binh nhứ nhất, cùng với một người khác trong toán thứ
hai, tên là Phạm Văn Tăng và Nghiêm Kế. Tôi nhờ họ giúp đỡ trong việc t́m
kiếm tin tức về Trung-úy Xanh. Lúc đầu, không có kết quả ǵ cả. Về sau
th́ có tin đồn nói rằng sau khi Sài G̣n thất thủ, Xanh đă bị cộng sản
bắt lại và có lẽ đă chết sau nhiều năm gian khổ trong tù. Nhưng tôi vẫn
nuôi hy vọng sẽ có ngày được biết đích xác những ǵ đă xảy ra cho
Xanh, và có thể cả những tin tức liên quan tới gia đ́nh anh.
Trong những năm gần đây, tôi ra sức t́m kiếm trên internet, nhưng luôn
luôn thất bại. Thế rồi cách đây mấy tuần lễ, tôi t́nh cờ khám phá ra
trang mạng của các hoa tiêu bay khu trục A-1 Skyraider của Không Quân VNCH, trong đó có một
số người cùng phi đoàn với Xanh ngày trước. Tôi gửi cho “trang chủ”
mấy lời nhắn tin, và chỉ vài ngày sau, tôi đă liên lạc được với Xanh
bằng email, và sau đó qua điện thoại – lần đầu tiên sau 35 năm, chúng
tôi mới được nói chuyện với nhau. Tôi sẽ gặp lại Xanh trong một
ngày gần nhất, có thể là mùa thu này. Tôi sẽ được nh́n thấy anh lần đầu
tiên kể từ cái ngày tôi nằm lại bên đường ṃn Hồ Chí Minh, mắt nh́n theo
con người đă cứu mạng ḿnh – đang bị vệ binh dí súng cưỡng ép
bước qua cây cầu, trong ḷng đau đớn v́ phải bỏ tôi ở lại để
chờ chết.
Xanh đâu có ngờ chính những cố gắng giúp đỡ tận t́nh của anh
trong những ngày đen tối nhất đời tôi, đă trở thành động lực
để tôi phấn đấu cho sinh mạng của chính bản thân ḿnh – tôi không thể
để uổng phí công lao của Xanh. Tất cả những ǵ Xanh làm đă giúp tôi sống
sót, và chính những hành động quên bản thân của anh đă giúp tôi có thêm nghị lực
và quyết tâm để vượt qua bất cứ khó khăn, trở ngại nào trong thời
gian chờ đợi ngày được trả tự do.
Xanh luôn luôn là một con người đáng ngưỡng phục. Và giờ đây
anh c̣n là một công dân Mỹ đáng quư. Tôi cám ơn trời đă cho tôi gặp được
một người bạn như Xanh - vào lúc mà tôi cần tới sự giúp đỡ của
anh hơn lúc nào hết; và giờ đây, xin cám ơn trời một lần nữa, v́ đă
cho tôi t́m lại được người bạn quư mến ấy.
---
This article comes from Cánh Thép
http://www.canhthep.com
|
Qui ban Thai Duong than men,
Toi, Nguyen dinh Xanh xin gop them chi tiet ve anh Duong
huynh Ky. Duong Huynh Ky cung khoa bay voi toi. Khoa hoa tieu Khu Truc cua toi co 4 nguoi: Nguyen binh Nam,
Duong huynh Ky, Nguyen van Nghia, Nguyen dinh Xanh. Toi bi ban roi ngay 9 thang nam, nam 1972. Bon ngay sau do toi bi
dua vao trai tu, bi cum chung ham voi thieu uy Pham van Hung. Hung la trung doi truong thuoc tieu doan 11 can cu Charlie.
Hung ke cho toi chi tiet ve viec tan hang cua tieu doan 11 du. Khi trung doi cua anh tan ra, tren duong tron chay, anh da
gap xac cua Duong Huyn Ky. Ao bay, huy hieu 530 va thi the anh van nguyen ven rieng cai dau cua anh thi bi mat. Luc bay gio
chung toi khong hieu ra nguyen nhan tai sao anh bi mat dau. Va cho den bay gio toi van chua nghi ra.
Ve phan anh Hung. Anh va toi co rat nhieu quan diem
giong nhau. Chung toi da ket nghi anh em luc do. Sau nam 75, toi bi di cai tao va mat lien lac voi anh tu do.
Kinh chuc qui dan anh va tat ca cac ban Thai Duong 530
mot nam moi an khang va thinh vuong.
Xanh
Hello
XANH:
Happy
New Year XANH va gia-dinh.
Ve chuyen
Duong H. KY: Toi nghi rang nhung gi ma XANH da nghe qua Th. Uy Pham V. HUNG thi co le la dung su that. Vi khi Toi phoi-kiem
lai voi nhung gi Toi da nghe qua Thieu-Ta Doan Phuong HAI, Si-Quan Hanh-Quan & Co Thieu-Ta To Pham LIEU Bac-Si cua tieu
doan 11 Nhay-Du o Charlie, 1 thang sau do, khi Toi den tham 2 Anh HAI va LIEU o SaiGon (Anh HAI bay gio dang o San Jose).
Anh Doan Phuong HAI ke cho Toi nghe la: “Vi chiec A-1 cua
Duong H. Ky ma Anh HAI bi phuc kich the-tham tren duong rut lui”. 3 Anh HAI, LIEU va Le V. ME (Tieu-Doan-Truong
Tieu-Doan 11 trong nhung gio phut cuoi cung cua Charlie) ban-luan va quyet-dinh rut lui ve huong Dong, vi sau khi Duong H.
KY rot xong (o huong Dong cua Charlie vao ngay hom truoc) thi tiên-quan cua tieu-doan 11 khong thay “any activities”
cua VC o trong vung cua chiec A-1 nay, cho nen 3 Anh nghi rang huong DONG la huong an-toan va nhieu “chances”
nhat de rut lui, khong ngo day la muu-mo cua VC va day lai la huong ma bon no phuc-kich 3 Anh HAI, LIEU & ME. Anh HAI
cho toi biet la “tren duong rut lui Anh ay co thay cai dau
cua Pilot, con nam nguyen trong helmet vi bi duc
lia o co”. Nhu vay thi phoi kiem voi Pham V. HUNG thi co le la dung su that vi Anh HAI khong gap HUNG
trong thoi gian nay (HUNG dang o tu voi XANH va Anh HAI thi dang o Sai-Gon).
XANH co biet Ng. Binh NAM va Ng. V. NGHIA hien gio o dau khong ? Neu biet thi cho Toi hay.
Than,
XUAN
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Thai Duong 530 Fighter Squadron, A-1 Skyraiders, Cu-Hanh-Pleiku Air Base, Vietnam
|
|
|
|
